HISTORIA CYRYLICY

Za twórcę cyrylicy uznaje się któregoś z uczniów Cyryla i Metodego, Braci Sułańskich, misjonarzy; przy czym najczęściej przywołuje się tu imiona Klimenta Ochrydzkiego bądź Konstantyna Presławskiego . Pierwsze ślady użycia cyrylicy pochodzą z terenów wschodniej Bułgarii . Za najstarszy datowany zabytek cyrylicki uważany jest dobrużańska inskrypcja, datowana na 943 rok. W ciągu X - XII w. cyrylica rozprzestrzeniła się z Bułgarii na tereny Serbii oraz Rusi Kijowskiej.

Cyrylica używana współcześnie dla zapisu rozmaitych języków jest alfabetem częściowo zreformowanym i unowocześnionym w stosunku do wersji pierwotnej i nosi nazwę "grażdanki" (ros. skrót od grażdanskij szrift, tj. pismo obywatelskie, świeckie). Reformy cyrylicy dokonano w Rosji na początku XVIII wieku za sprawą cara Piotra Wielkiego . Projekt reformy z osobistymi uwagami cara pochodzi z roku 1709 . Początkowo zreformowanego pisma używano wyłącznie w kancelarii carskiej dla zapisu oficjalnych dokumentów państwowych, później jej użycie rozszerzyło się także na inne sfery piśmiennictwa, najpierw rosyjskiego, a następnie także południowosłowiańskiego. Przy pierwotnej wersji cyrylicy pozostała cerkiew prawosławna, wykorzystująca zapisane tym alfabetem księgi liturgiczne w języku cerkiewnosłowiańskim .

W Rosji po rewolucji lutowej przygotowano kolejny projekt reformy pisma, zatwierdzony przez Akademię Nauk 5 lipca 1917 roku. Reforma zmierzała do uproszczenia pisowni i ortografii. Reforma uzyskała moc obowiązującą w 1918 roku, już pod rządami bolszewików . Reformy nie zaakceptowała część emigracji rosyjskiej oraz duchowieństwo, wiele publikacji emigracyjnych drukowano według dawnych zasad.

Reforma "grażdanki" bułgarskiej dokonana została na wzór rosyjski w 1944 roku.

Cyrylica przyjęta została przez większość języków z terenu byłego ZSRR (wyjątkami były: estoński , litewski, łotewski , od 1992 r. azerski i od 2000 r. uzbecki używające alfabetu łacińskiego oraz gruziński i ormiański , które mają własne alfabety.

Oprócz Rosji cyrylica obowiązuje w: Bułgarii, Bośni i Hercogowinie, Białorusi, Ukrainie, Kazachstanie, Kirgistanie, Tadżykistanie, Macedonii, Serbii i Czarnogórze.





Załączniki do pobrania: